Żarowscy rowerzyści w Zastrużu

Celem kolejnej wakacyjnej wyprawy Klubu Cyklistów “Old Spokes” przy GCKiS Żarów, była miejscowość Zastruże, kiedyś zwana Sasterhausen. Żarowscy rowerzyści ruszyli początkowo trasą z ubiegłego tygodnia (Żarów-Mrowiny), aby za przejazdem kolejowym w Mrowinach skręcić w polną drogę, wiodącą na szczyt Góry Krukowskiej (niem. Raabenberg). Trud pokonania wysokości 241 m n.p.m. nagrodzony został przepięknymi widokami okolic, jakie roztaczają się z tego historycznego wzniesienia.

Tutaj w 1822 roku z inicjatywy Sophii Flügel-Hasenclever, właścicielki majętności w Zastrużu, wybudowano tzw. „Letni dom”.Był to budynek o kształcie rotundy z 7 oknami spełniającymi funkcję punktu widokowego. W 1828 roku budynek pokryto płaskim dachem, a w roku 1850 roku z inicjatywy Wilhelma Oelsnera dokonano przebudowy, dodając taras widokowy otoczony balustradą. Pod koniec lat 30-tych XX w. budowla została wyremontowana. Doskonałe warunki naturalne spowodowały, że w lutym 1945 r. na szczycie Góry Krukowskiej rozmieszczona została bateria artylerii polowej wchodzącej w skład niemieckiej 17 Armii Polowej broniącej Dolnego Śląska. Wymiana ognia z jednostkami radzieckimi, których pozycje rozlokowane były na linii Pyszczyn-Marcinowiczki-Tarnawa przyniosła poważne uszkodzenie „Letniego domu”, który po II wojnie światowej popadł w całkowitą ruinę. Obecnie zachowały się jedynie zarysy murów budowli i prowadząca do nich kasztanowa aleja.

Zjeżdżając polną drogą w dół, klubowicze “Old Spokes” dotarki do Krukowa, dawniej zwanego Raaben. Przystankiem była tutaj kapliczka wybudowana w stylu barokowym w roku 1701 z inicjatywy opata krzeszowskiego Dominika Geyera. Nadmienić należy, że wówczas miejscowość należała do klasztoru krzeszowskiego. Pod koniec XIX w. z powodu złego stanu technicznego kapliczkę rozebrano i w jej miejsce zbudowano z cegły nową. Obecna budowla jest jednokondygnacyjną, wolnostojącą murowaną kaplicą z tynkowanym detalem architektonicznym. Jej zamknięty pełnołukowo otwór drzwiowy, umieszczony jest osiowo. Nad nim znajduje się odcinkowy naczółek, zamknięty profilowanym gzymsem. Dwuspadowy dach kaplicy pokryty jest blachą. Nad drzwiami umieszczona jest niewielka tabliczka z datą 1701. Cykliści “Old Spokes” skierowali się następnie w stronę skrzyżowania z drogą Żarów-Mielęcin, przy którym stoi wykonany z granitu, łaciński krzyż pojednania (pokutny) z utrąconym jednym ramieniem. Z kolei po drugiej stronie wspomnianej drogi, rowerzyści oglądali wysokie ściany żwirowni, na której w 2005 roku odkryto kości mamuta sprzed ponad 20 000 lat oraz krzemienny wiór, będący najstarszym wytworem człowieka na obszarze gminy Żarów. Wracając przez Kruków, miejscem kolejnego postoju, był tutejszy folwark, w zabudowie którego, znajduje się dom zarządcy folwarku, dawny młyn wodny oraz murowany z łamanego kamienia, długi budynek gospodarczy. Wspomniany dom zarządcy, dawnego folwarku, wybudowany został po 1907 roku. Jest budowlą w typie renesansowego budownictwa obronnego. Bryła obiektu jest rozczłonkowana dwiema pseudobasztami. Na osi środkowej fasady znajduje się trójkątny fronton, a pod gzymsem głównym wydatny fryz arkadowy. Budynek jest dwukondygnacyjny ze sklepieniami krzyżowymi w przyziemiu. Obecnie obiekt pełni funkcje mieszkalne.

Tuż przed Zastrużem cykliści z Żarowa, dostrzegli po lewej stronie drogi masywny kamienny słup graniczny, na którym czytelne są jeszcze napisy “Kreis Neumarkt”, czyli Powiat Środa Śląska. Zastruże w latach 1932-1945 przynależało administracyjnie pod powiat średzki (podobnie jak Buków, Mielęcin i Pyszczyn). W miejscowości tej klubowicze “Old Spokes” wjechali na teren dawnego folwarku, gdzie znajdują się ruiny pałacu oraz niewielki barokowy kościół (kaplica mszalna) pw. Matki Boskiej Królowej Świata. Wedle rejestru czynszów z lat 1397-1403 już pod koniec XIV wieku we stał wsi dwór należący do krzeszowskich cystersów, który pełnił funkcję siedziby zarządcy folwarku zastrużańskiego. Po 1532 roku stał się własnością rycerskiego rodu von Schindel. Na początku lat 90-tych XVI wieku z inicjatywy Jona von Schindel budowla została przebudowana w stylu renesansowym. W latach 50-tych XVIII w. pałacem ponownie zarządzali cystersi z Krzeszowa, którzy przebudowali częściowo jego wnętrza i wieżę. Po przebudowie kompleks pałacowy spełniał kilka funkcji. Przede wszystkim był rezydencją opatów krzeszowskich, w którym wypoczywali, podejmowali ważnych gości, konferowali, ale również miejscem 4 dniowego wypoczynku zakonników krzeszowskich i siedzibą władz administracyjnych kurii majątkowej Zastruże – Kruków – Gościsław. Po 1810 roku pałac stał się letnią rezydencją nowych świeckich właścicieli Zastruża. W trakcie działań wojennych w 1945 roku pałac nie został uszkodzony, ale zdewastowano wnętrza i rozgrabiono wyposażenie. Po przejęciu obiektu przez władze polskie, dyrekcja PGR nie znalazła pomysłu na jego zagospodarowanie. Proces niszczenia przebiegał bardzo szybko. W latach 50-tych XX w. rozebrano dach i piętro, natomiast parter użytkowano jako magazyn do połowy lat 60-tych, kiedy zawaliły się stropy. Do lat 90-tych z budowli przetrwały jedynie fragmenty murów.

Pierwsza wzmianka o kościele, znajdującym się tuż obok ruin pałacu, pochodzi z 1695 roku. Dobudowany został on od wschodniej strony, a wewnętrzne wejście do niego znajdowało się w sali reprezentacyjnej pałacu. Zachowana do dziś murowana, tynkowana budowla, jest jednonawową, dwukondygnacyjną świątynią z prostokątnym prosto zamkniętym, dwuprzęsłowym prezbiterium. Na osi środkowej fasady znajduje się sklepiona kruchta. Fasada budowli zwieńczona jest faliście zamkniętym szczytem. W wyposażeniu kościoła znajduje się ołtarz z obrazem „Koronacja Maryi” autorstwa jednego z uczniów M.L. Willmana, w 1754 roku rozbudowany, poprzez dodanie rzeźby autorstwa Dorasili. W 1757 roku odnowiono wnętrze kościoła, który wyposażono wówczas w tabernakulum, a w 1795 roku w monstrancję. Obecnie kościół ma rangę kaplicy mszalnej, która podlega pod parafię Matki Bożej Królowej Polski w Mrowinach. Klubowicze “Old Spokes” mieli okazję zwiedzić podziemia świątyni w Zastrużu, które skryte wśród ciemności, wywarły na nich nie małe wrażenie. Droga powrotna do Żarowa, wiodła polnymi drogami, a następnie szosą Marcinowiczki-Tarnawa-Mrowiny.

Pełen program "Wakacji z rowerem" znajduje się tutaj. Zachęcamy do odwiedzania zakładki klubu cyklistów Old Spokes, na której znajdą Państwo m.in. historię naszych wycieczek.

Kiedy nas przestaną fotografować przed wyjazdem ? :-)

 

Przed Mrowinami

 

Tuż za boiskiem sportowym w Mrowinach

 

W drodze na szczyt Góry Krukowskiej

 

Chwila odpoczynku na polnej drodze

 

Wzgórze 241 m n.p.m. zdobyte !!

 

Widok z Góry Krukowskiej w stronę Strefy Ekonomicznej

 

Widok na sąsiednią Górę Pyszczyńską

 

Polna droga w stronę Krukowa, którą ...

 

... częściowo zagrodziły słomiane snopy

 

Przy kapliczce w Krukowie

 

Tuż za Krukowem przy kamiennym krzyżu pojednania

 

Wymiary krzyża łacińskiego z utrąconym ramieniem to 96x51x15 cm

 

Skrzyżowanie z drogą Żarów-Mielęcin. W tle stara żwirownia

 

 Wewnątrz wyrobiska, gdzie w 2005 roku odkryto kości mamuta

 

Na tej ścianie 7 lat temu znajdowało się stanowisko archeologiczne

 

Przy tzw. "domu zarządcy folwarku" w Krukowie

 

W głębi zabudowy folwarcznej przy ul. Młyńskiej. Dawny młyn wodny to budynek kryty dachówką po lewej

 

Murowany z kamienia budynek gospodarczy

 

Niewielka wnękowa kapliczka z figurką Chrystusa

 

 

Odpoczynek na boisku sportowym w Krukowie

 

Słup graniczny z widocznymi napisami "Kreis Neumarkt"

 

Most na Strzegomce tuż przed Zastrużem

 

Dawna gospoda "Herrschaftliches Gasthaus". Dziś opuszczona i popadająca w ruinę

 

Zabudowa dawnego folwarku w Zastrużu

 

Ruina pałacu z przyległym kościołem

 

Z dawnej okazałej rezydencji wypoczynkowej krzeszowskich cystersów pozostało do dziś niewiele

 

Barokowy kościół z końca XVII w. pw. Matki Boskiej Królowej Świata

 

 

W podziemiach kościoła w Zastrużu

 

Pan Ryszard próbował uciec z głębokiego lochu, wyrwał nawet żelazną kratę, ale został w porę pojmany :-)

 

Historia zapisana w starych murach nabiera uroku w słonecznym blasku  

 

Przed nami Góra Pyszczyńska

 

 

Przedzieramy się przez ściernisko w pobliżu Pyszczyna, aby ...

 

... dotrzeć do najbliższej drogi

 

Ostatkiem sił. Niekwestionowana BOHATERKA wycieczki :-) !!! 

 

Ostatni odpoczynek przed powrotem do Żarowa

 

Na łonie przyrody w okolicach Tarnawy

 

Klub Cyklistów "Old Spokes"
przy GCKiS