Wakacje na rowerze rozpoczęte

4 lipca 2017 roku w wakacyjną trasę wyruszył Klub Cyklistów "Old Spokes", który od 2011 roku działa przy GCKiS. Celem pierwszej letniej wyprawy była słynąca z zabytków miejscowość Wierzbna (niem. Würben). Po tradycyjnej już wspólnej fotografii, żarowscy cykliści zwartą grupą wyjechali w kierunku Bożanowa (niem. Eckersdorf). W XVIII wieku w tej niewielkiej miejscowości, wybudowana została barokowa kapliczka. W początkach XX wieku w związku z budową drogi Żarów – Świdnica, budowla ta została ona wyburzona. Zamiast niej wybudowano z czerwonej cegły nową kaplicę, która stoi tu do dnia dzisiejszego. Z Bożanowa klubowicze „Old Spokes” udali się do Wierzbnej, gdzie odwiedzili położony nieco na uboczu niewielki cmentarz, przy którym znajduje się XVIII-wieczny słup dziękczynny upamiętniający wielka zarazę bydła, która dotknęła niegdyś tą miejscowość. Jak donoszą zapiski i opowieści słup ten ustawiony został w miejscu, gdzie zakopano 50 padłych zwierząt. Na prawo od cmentarza patrząc w stronę Żarowa, znajduje się miejsce związane z historią bardziej nam współczesną. Tu 22 marca 1945 roku lądował awaryjnie amerykański samolot bombowy Boeing B-17G. Najmłodsi uczestnicy wycieczki mieli okazję zobaczyć gdzie dokładnie runęła na ziemię jedna z najbardziej znanych konstrukcji lotniczych II wojny światowej.

Kolejnym miejscem postoju był kościół pw. Wniebowzięcia NMP. Świątynia ta wybudowana została w latach 1230-1250. Pierwsza wzmianka pisemna pochodzi z 1283 roku. Budowla wzniesiona została zapewne z fundacji możnego śląskiego rodu Wierzbnów, który posiadał patronat nad świątynią. Pierwotnie był to orientowany kościół romański, który prawdopodobnie posiadał wezwanie maryjne. W 1347 roku biskup Henryk z Wierzbna przekazał patronat nad kościołem cystersom z Kamieńca Ząbkowickiego. Następnie w 1585 roku wykupili go wraz z całym lennem cystersi z Krzeszowa. W międzyczasie przeszedł on w 2 połowie XV wieku gruntowną restaurację i otrzymał nowy wystrój w stylu gotyckim. Do największego rozkwitu wierzbneńskiej świątyni przyczynili się jednak późniejsi krzeszowscy opaci: Bernhard Rosa, który utworzył tu w 1683 roku przeorat oraz opat Innozenz Fritsch, który rozbudował powstałe około 1696 roku skrzydło klasztorne w nowy barokowy kościół. Świątynia romańska została zachowana w całości, stając się niejako fasadą nowego kościoła (pełni ona m. in. funkcję kruchty oraz bocznych kaplic). Wzniesiona została z regularnych ciosów piaskowca z późniejszą murowaną i tynkowaną nawą, stanowiącą pierwotnie część budynku klasztornego. Dwie masywne wieże zwieńczone są późniejszymi, barokowymi hełmami. Nawa pierwotna z prezbiterium przykryte są dwuspadowymi dachami ceramicznymi. Budowniczym barokowego kościoła był Christoph Köhler. Nowy kościół został konsekrowany w 1730 roku. Jest to budowla murowana, tynkowana o zwartej bryle na planie prostokąta. W części kościelnej jednokondygnacyjna z regularnym układem ujednoliconych, zamkniętych odcinkowo otworów okiennych. W części klasztornej dwukondygnacyjna, ze zróżnicowanymi otworami. Część klasztorną – obecną część korpusu kościoła przykrywa czterospadowy dach ceramiczny.

W murach zewnętrznych romańskiej świątyni zachowały się dwie renesansowe płyty nagrobne, poświęcone zmarłemu w 1571 roku Leonardowi, synowi rycerza Hansa Dietricha von Rohn z Bagieńca oraz żonie rycerza Kaspra von Schindel, Helenie z domu Mubrigen i ich dziecku. Wewnątrz natomiast (kaplica Grobu Pańskiego) znajduje się barokowe epitafium, upamiętniające zmarłego w 1713 roku Joachima Friedricha von Zedlitza. W dawnym prezbiterium i apsydzie widoczne są fragmenty późnoromańskiej polichromii z 2 połowy XIII wieku oraz późnogotyckich malowideł z 1 połowy XVI wieku z przedstawieniami Ewangelistów oraz Ojców Kościoła. Teren przykościelny otoczony jest XVI-XIX-wiecznym murem o zmiennej wysokości, wzmocnionym niskimi zewnętrznymi przyporami z ostrołukową bramą od strony południowej. Drogę do dawnego ogrodu klasztornego (ob. do plebanii) od strony północnej zamyka murowana, bogata w detal (zwieńczenie w formie Oka Opatrzności, flankowane przez ozdobne wazony), neobarokowa brama z końca XIX wieku.

W dalszej kolejności cykliści z Klubu "Old Spokes", zawitali na przyległy teren poklasztorny, gdzie w 1683 roku utworzony został przeorat. To wtedy właśnie stary dwór, przebudowany został w okazałą trójskrzydłową rezydencję, założoną na planie podkowy. Budynek miał dwie kondygnacje i przykryty był dachem czterospadowym z facjatami. Około 1893 roku nastąpiła przebudowa dawnej siedziby przeora w celu nadania jej odpowiedniego dla epoki standardu mieszkalnego. Zmieniono wówczas częściowo rozplanowanie oraz przeznaczenie niektórych pomieszczeń. Założono instalację elektryczną i wodno-kanalizacyjną. Z zewnątrz odnowiono i wzbogacono detal architektoniczny elewacji w typie barokowym (pilastry, obramienia okien i drzwi, gzymsy, boniowanie). Zmieniono wykroje wszystkich okien z prostokątnych na zamknięte półkolem. Od strony zachodniej dobudowano balkon, a od południowej dwa tarasy, jeden z loggią. Dojazd do pałacu zamknięty został trzyosiową, murowaną i tynkowaną neobarokową bramą z podziałami ramowymi (środkowy przejazd w formie pełnołukowej arkady, po bokach odcinkowo zamknięte blendy, w zwieńczeniu trójkątny osiowy szczyt). Żarowscy cykliści mieli wspaniałą okazję obejrzeć wnętrza omawianej budowli, które powoli odnawiane, mają posłużyć celom ekspozycyjnym.

Z kolei w przypałacowym parku klubowicze "Old Spokes" podziwiali zgrupowanie pięciu tzw. Krzyży Pojednania. Wszystkie wykute z granitu posiadają wymiary: 1) łaciński, o wymiarach 100x73x22 cm, 2) maltański, z wyrytą dolną aureolą, wymiary: 113x85x27 cm, 3) maltański, z wyrytą włócznią, wymiary: 172x85x23 cm, 4) maltański, z wyrytą pełną aureloą i mieczem, wymiary: 147x68x36 cm, 5) maltański, granitowy, wymiary: 96x83x15 cm.

Ostatnim z miejsc, do których dotarli uczestnicy rowerowej wyprawy była tzw. "Skałka". Przeprowadzone tutaj w latach 1997-2004 badania archeologiczne, przyniosły odsłonięcie reliktów najstarszego na Śląsku, murowanego zamku prywatnego (figuruje jako taki do dnia dzisiejszego), którego donżonowa forma w 3. ćwierci XIII wieku nie była zjawiskiem powszechnym nawet wśród warowni książęcych. Wzniesienie zamku donżonowego w Wierzbnej, przypisuje się niejakiemu Janowi - ostatniemu spośród najpotężniejszych przedstawicieli rodu. Jako proconsul księcia Henryka III Wrocławskiego i ścisły współpracownik w dziele reformy dóbr książęcych, Jan z Wierzbnej dysponował własnym dworem, w którego skład wchodzili rycerze, włodarz i notariusz. Jemu też przypisywać należy wzniesienie w Wierzbnej w 1. połowie XIII wieku kościoła.

Pierwszą wakacyjną wyprawę Klubu Cyklistów "Old Spokes" zakończyło wspólne ognisko oraz gry i zabawy rekreacyjne przy wspomnianej "Skałce". Na kolejną wyprawę rowerową ZAPRASZAMY SERDECZNIE we wtorek 11 lipca 2017 r. Zbiórka o godz. 9:00 pod GCKiS przy ul. Piastowskiej 10A.